1

2

3

4

5

 

Zawody związane w obróbką metalu

Jeśli wymienić by materiały najczęściej stosowane przez człowieka jako budulec różnego typu urządzeń i narzędzi, obok drewna lub tworzyw sztucznych, bez wątpienia pojawiłyby się w tak sporządzonym zestawieniu rozmaite metale i ich liczne stopy. W związku z faktem tak szerokiego ich wykorzystania w przemyśle każdej niemal branży, powstało wiele zawodów, których przedstawiciele zajmują się właśnie ich obróbką i wytwarzaniem. Wśród nich wymienić możemy na przykład hutnika, kowala, ślusarza lub tokarza, a także galwanizera, który, jak sama nazwa wskazuje, zajmuje się działalnością, która znana jest jako galwanizacja. Ten dział kultury, w wielkim skrócie, zajmuje się nadawaniem rzeczom wykonanym z różnych metali powłoki z innego metalu. Cel takich czynności zazwyczaj jest taki: przedmiot pokryty warstwą ochronną będzie niewątpliwie o wiele bardziej odporny na działanie wilgoci i wynikającą z niej rdzę, niż taki, której owej warstwy nie posiada. Poza ty, nie do przecenienia są także walory estetyczne, szczególnie widoczne przy chromowaniu, czyli galwanizacji z użyciem, jak łatwo się domyśleć, chromu. Charakteryzuje się bardzo wysokim połyskiem i gładkością, co sprawia, że przedmiot nim pokryty wygląda o wiele atrakcyjniej.

O galwanizowaniu słów kilka

Większość metali, chociaż nie bez powodu należy do najczęściej używanych przez człowieka materiałów służących do produkcji rozmaitych przedmiotów, niestety nie wygląda ładnie. Aby nie musieć rezygnować z ich użycia, na przestrzeni wieków ludzie opracowali mnóstwo metod służących do poprawienia wyglądu szarych metali. Galwanizacja, czyli pokrywanie powierzchni przedmiotów warstwą metalu, niewątpliwie jest jedną z najpopularniejszych. Na czym konkretnie ona polega? Cały ten proces opiera się na wykorzystaniu fizycznego zjawiska elektrolizy. W jej efekcie w zbiorniku, w którym znajduje się metal stanowiący przyszłą powłokę i galwanizowany przedmiot, ma miejsce reakcja, w wyniku której rzecz poddana zabiegowi zyskuje nową, wierzchnią warstwę. Opisywane czynności stosuje głównie po to, aby nadać przedmiotom lepszy wygląd, ponieważ pokryty metalem charakteryzującym się o wiele przyjemniejszą kolorystyką, prezentuje się wiele korzystniej. Drugim powodem, dla którego galwanizacja cieszy się tak dużym zainteresowaniem, niewątpliwie jest fakt, że zwiększa wytrzymałość poszczególnych rzeczy na nie najkorzystniejsze warunki panujące w miejscu, gdzie stoi – chroni przed złą pogodą lub wilgocią.

Jak poprawić wygląd starych metalowych przedmiotów?

Wielu z nas mniej lub bardziej lubi otaczać się przedmiotami starymi i stylowymi. Zbieranie antyków dla niektórych jest pasją życia, dla innych sposobem na ozdobienie swojego domu bądź mieszkania, a dla jeszcze innych może być nawet sposobem na zarobienie pieniędzy. Niestety starocie wykonane z metalu z czasem tracą dużą część swojego uroku, a ich wiek widać zbyt mocno, co czyni je o wiele mniej atrakcyjnymi dla oka. Dla rozmaitych ozdób i figurek wykonanych z niektórych metali dobrym ratunkiem w takiej sytuacji może być galwanizacja. Dzięki zabiegom dokonanym w zakładzie galwanotechnicznym (szczególnie polecane jest chromowanie) przedmioty, których rodowód sięga nieraz kilkuset lat, mogą odzyskać dawną urodę i znów móc z powodzeniem pełnić rolę dekoracyjną. Trzeba oczywiście pamiętać o tym, że nie każdemu antykowi galwanizowanie pomoże, a niektórym może nawet zaszkodzić. Wszystko zależy od tego, z jakiego metalowego materiały zostały one wykonane. Po poradę w tej sprawie najlepiej będzie udać się do osób, które posiadają dużą wiedzę na ten temat. Najlepiej, kiedy spytamy o to galwanizera. Oprócz tego, inne po takiej kąpieli mogą stracić swoją wartość, co również należy mieć na uwadze.

Miedziowanie czyli galwanizacja miedzią

Miedziowanie jest to metoda pokrywania przedmiotów metalowych warstwą miedzi, a najczęściej stosowaną metodą miedziowania jest galwanizacja. Galwanizacja miedzią powszechnie jest stosowana w celach ochronny przed korozją, w celach zdobniczych, dla polepszenie przewodnictwa cieplnego i elektrycznego oraz jako podkład pod inne metale, na przykład dla cynku w procesie cynkowania. Najczęściej jednak powłoki miedziane traktuje się jako jedną z wielowarstwowej powłoki: miedź – srebro, miedź – srebro – złoto, miedź – nikiel, miedź – nikiel – chrom, miedź – cyna. Miedziane powłoki galwaniczne nakładane są również w celach technicznych do pokrywania materiałów warstwą ochraniająca przed nawęglaniem i azotowaniem. W galwanizerniach wykonywane są różne metody galwanizacji miedzią, np. miedziowanie kwaśne i cyjankaliczne. Metoda miedziowania cyjankalicznego zapewnia dobrą przyczepność warstwy osadzanej. Duża wgłębność kąpieli i zdolność krycia jest bardzo ważna przy pokrywaniu wyrobów o skomplikowanych kształtach. Metoda pozwala pokryć elementy jako podwarstwa pod powłoki niklowo – chromowe. Miedziowanie cyjankaliczne pozwala na powlekanie miedzią wielu materiałów takich jak stal, stopy cynku, glinu, miedzi oraz niklu.

Niklowanie galwaniczne

Niklowanie galwaniczne jest często stosowane do wykończenia powierzchni, zarówno w celach dekoracyjno-ochronnych, jak i technicznych. Galwanizacja niklem wykorzystywana jest do ochrony powierzchni wyrobów ze stali, miedzi i jej stopów, aluminium i jego stopów oraz stopów cynku. Do celów dekoracyjnych stosowane są powłoki z niklu o wysokim, lustrzanym połysku. Nikiel posiada wyjątkowe właściwości – jest srebrzystobiałym, połyskującym metalem, jest dość twardy ale plastyczny, trudno koroduje i posiada dużą odporność na ścieranie, nie rozpuszcza się w większości kwasów i w związkach alkalicznych. Ze względu na te właściwości nikiel jest świetnym tworzywem, ale ze względu na wysoką cenę rzadko stosowany jest do wyrobów przedmiotów, natomiast bardzo często jako galwaniczna powłoka ochronna i dekoracyjna, a także do podstawowy dodatek do stopów różnych metali. Galwanizacja niklem stosowana jest w celu poprawienia własności przedmiotów wykonanych z różnych gatunków stali, miedzi, mosiądzu i aluminium. Zwiększa ich twardość, odporność na korozję, czy odporność na ścieranie. Oporność chemiczna niklowych powłok galwanicznych wynika ze zdolności samorzutnego pokrywania się pasywną, tlenkową warstewką.

Mosiądzowanie czyli galwanizacja mosiądzem

Mosiądzowanie jest bardzo popularną, szeroko wykorzystywaną metodą galwanizacji. Galwanizacja mosiądzem, z uwagi na estetyczny wygląd, najczęściej stosowana jest w celach dekoracyjnych. Cienką powłoką mosiądzu pokrywane są akcesoria meblowe, wyroby oświetleniowe, uchwyty, wyroby kaletnicze, opakowaniach przemysłu kosmetycznego i wiele innych. Oprócz galwanizacji dekoracyjnej stosuje się też mosiądzowanie techniczne, m.in taśm stalowych, które mogą być poddawane dalszej obróbce plastycznej bez obawy zniszczenia powłoki. Do innych technicznych zastosowań mosiądzowania galwanicznego należy pokrywanie wnętrz zbiorników stalowych, wanien czy innych przedmiotów przed wyłożeniem ich gumą. Powłoki mosiężne charakteryzują się ciepłą barwą, wpadającą w złoty kolor. Po jakimś czasie mosiądzowane powłoki mogą ulec pociemnieniu, ale można je odświeżyć poprzez ponowne pokrycie. Mosiądzem można pokrywać stal, żeliwo i metale kolorowe. Galwanizacja mosiądzem może być poprzedzona procesem niklowania, ponieważ na niklowanej powierzchni, powłoka mosiądzu jest łatwiej się przyswaja i dłużej zachowuje swoje właściwości, ale możliwe jest też mosiądzowanie bezpośrednio na stali, cynie lub nawet na mosiądzu. Galwanizernie na życzenie klientów wykonują różne barwienie powłoki mosiężnej, np. brązowe czy nawet czarne.

Złocenie czyli galwanizacja złotem

Cechą charakterystyczną złota jest jego wysoka odporność chemiczną. Złote powłoki nie ulegają działaniu pojedynczych kwasów, również stężonych, nawet w podwyższonej temperaturze. Dlatego też galwanizacja złotem znalazła szerokie zastosowanie do produkcji urządzeń, które wymagają odporności na działanie związków chemicznych. Złoto to metal bardzo miękki, dlatego też do utwardzania złota stosuje się inne metale jak srebro, miedź i nikiel. Domieszka tych metali, zwłaszcza niklu pozwala na otrzymanie otrzymywanie powłok złotych o zwiększonej odporności na ścieranie – złota stykowego. Galwanizacja złotem jest oczywiście wykorzystywana w jubilerstwie. Wyróżniamy galwanizację złotem tzw. twardą i tzw. miękką. Galwanizacja twarda polega na pokrywaniu przedmiotów warstwą utwardzonego złota przeważnie na jakimś podkładzie np. z na podkładzie palladu, niklu błyszczącego lub matowego czy satyny. Galwanizację twardą, czyli tzw. złocenie antyczne stosuje się do złocenia biżuterii, przedmiotów religijnych, a także armatury łazienkowej. Galwanizacja miękkim złotem polega na pokrywaniu przedmiotów powłoką złota miękkiego. Metoda wykorzystywana jest do renowacji antyków i dzieł sztuki. Złocenie antyczne zastępuje złocenie ogniowe.

Cynowanie czyli galwanizacja cynkiem

Cynowanie przedmiotów użytkowych stosowano już na początku XX w, jednak dawniej wykorzystywano metodę ogniową. Cynowanie galwaniczne daje więcej możliwości, takich jak możliwość cynkowania przedmiotów wrażliwych na wypalanie, a także nakładania różnych grubości. Galwanizacja daje też możliwość pokrywania warstwą cyny nawet bardzo drobnych części o złożonym kształcie. Cyna, w odróżnieniu do wielu innych metali ciężkich, nie tworzy trujących związków. Dlatego galwanizacja cyna znalazła szerokie zastosowanie w przemyśle spożywczym, przy produkcji maszyn przemysłu spożywczego mających kontakt z produkowaną żywnością. Galwanizowanie cyną stosuje się też do produkcji artykułów gospodarstwa domowego, naczyń kuchennych, blach na puszki konserwowe i foremki do pieczenia. Galwanizacja cyną znalazła też zastosowanie w przemyśle elektrotechnicznym, elektronicznym, energetycznym i przy produkcji łożysk ślizgowych. Cyna charakteryzuje się wspaniałymi właściwościami lutowniczymi, dzięki czemu jej zastosowanie jest szczególnie dobre na pokrycia szyn kontaktowych używanych w energetyce. Galwanizowanie cyną chroni powierzchnie miedziane i mosiężne, zapewnia dobry i trwały kontakt elektryczny, szczególnie w przedmiotach aluminiowych, a ponadto umożliwiają ich lutowanie.

Srebrzenie czyli galwanizacja srebrem

Techniczna galwanizacja srebrem stosowana jest wszędzie tam, gdzie potrzebna jest wysoka odporność na ścieralność powierzchni oraz duża jej twardość. Srebro odznacza się wyjątkowymi cechami, dzięki którym znalazło szerokie zastosowanie w galwanizacji. Cechuje się wysoką odpornością na działanie korozji, wysoką odpornością chemiczną na działanie wielu agresywnych substancji, a także dobrą przewodnością elektryczną i cieplną. Ponadto posiada dużą zdolność odbijania światła widzialnego – najlepszą wśród wszystkich metali. Galwanizacja srebrem jest wykorzystywana do wykonywania powłok o charakterze dekoracyjnym w wyrobach jubilerskich i ozdobnych oraz nakryciach stołowych, a także o charakterze ochronnym w elektrotechnice i elektronice – głównie do pokrywania kontaktów elektrycznych oraz przewodów prądów wielkiej częstotliwości, przemyśle chemicznym jako powłoka ochronna części wykonanych głównie z metali lub stopów metali kolorowych, do produkcji reflektorów i luster. Poza tym srebro stosowane jest do celów technicznych np. do nakładania bardzo grubych powłok na specjalne rodzaje łożysk. Techniczna galwanizacja srebrem stosowana jest wszędzie tam, gdzie potrzebna jest wysoka odporność na ścieralność powierzchni oraz duża jej twardość. Oprócz szerokiego zastosowania galwanizacji srebrem nowych przedmiotów niektóre galwanizernie specjalizują się w renowacji starych przedmiotów takich jak naczynia liturgiczne, antyki czy dzieła sztuki.

Chromowanie czyli galwanizacja chromem

Chromowanie jest bardzo ważnym procesem w wielu działach gospodarki, m.in. w przemyśle motoryzacyjnym, elektrotechnicznym i budowlanym. Galwanizacja chromem nadaje przedmiotom wysoką twardość, odporność na ścieranie, odporność chemiczną oraz antyadhezyjność. Chromowanie znalazło szerokie zastosowanie jako pokrycie techniczne. Chromowanie techniczne, czyli chromowaniem twarde, stosuje się najczęściej bezpośrednio na stal, ale również na miedź, mosiądz, aluminium i inne metale lub stopy metali w celu polepszenia własności mechanicznych i odporności na korozję. Procesowi galwanizacji chromem poddawane są części maszyn, cylindry silników spalinowych, pierścieni tłokowych, podnośników, pras hydraulicznych, siłowników, przyrządów pomiarowe, a także części pracujące w agresywnym środowisku chemicznym. Niektóre galwanizernie chromują oryginalne akcesoria samochodowe, motocyklowe czy kolekcjonerskie. Cienka powłoka chromowa pozostaje niezmieniona i utrzymuje przez wiele lat estetyczny wygląd chromowanych przedmiotów. Twardość tej powłoki zabezpiecza przedmioty przed zarysowaniem. Galwanizernie stosują najnowsze technologie i kąpiele nowej generacji zapewniające wysoką jakość. Odporność korozyjną kontrolują w specjalnych komorach solnych.